Giếng Vua (giếng Gia Long) Lý Sơn – Giếng cổ bên mé biển
Theo chân Vi vu Lý Sơn đến khám phá giếng Vua Lý Sơn (giếng Gia Long, giếng Xó La) - giếng cổ nước ngọt bên mé biển chưa bao giờ cạn, đã tồn tại hơn 500 năm (khoảng từ thế kỷ 15).
Lịch sử hình thành giếng Vua Lý Sơn (giếng Gia Long)
Ở hòn đảo ngọc - đảo Lý Sơn xứ Quảng, có vô vàn địa điểm du lịch hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách ghé qua tham quan và khám phá mỗi năm. Bao gồm trong số đó là những chiếc giếng cổ đã tồn tại hàng trăm năm.
Tại bài viết này, hãy cùng Vi vu Lý Sơn tìm hiểu về những điều đặc biệt xung quanh giếng Vua (còn gọi là giếng Gia Long, giếng Xó La) - chiếc giếng cổ huyền thoại nằm ở thôn Đông, xã An Vĩnh, được mệnh danh là “nguồn sống” của người dân huyện đảo Lý Sơn nhé!
1. Truyền thuyết về giếng Vua (giếng Gia Long) tại Lý Sơn
Theo dân gian tương truyền, xưa kia vào thời vua Gia Long trị vì, ngài đã vi hành đến huyện đảo ở các tỉnh miền Trung để tìm hiểu về đời sống nhân dân nơi đây. Khi vua ghé qua huyện đảo Lý Sơn lại trúng thời điểm nắng nóng, khô hạn, nhân dân gặp khó khăn trong sinh hoạt và tưới tiêu.
Để giúp người dân huyện đảo vượt qua khó khăn, vua đã ra lệnh lập đàn tế trời cầu mưa. Sau vài ngày thực hiện lễ tế nhưng không thành công, vào một đêm, vua Gia Long đã nằm mộng và được điềm báo về địa điểm có thể đào giếng lấy nước ngọt cho dân.
Ngay sau đó, nhà vua đã sai người đào giếng tại đúng địa điểm mà mình đã được mộng báo. Do vị trí đào giếng được chỉ điểm cách biển không xa nên triều thần và nhân dân đều tỏ ra nghi hoặc. Dù vậy, thánh lệnh vẫn được vua quyết định ban hành.
Quả thật, sau khi đào xuống không lâu, nước ở giếng tuôn trào không ngừng. Vua sai người thử nước thì đúng là nước giếng có vị thanh ngọt, mát lành.
Để ghi nhớ công ơn to lớn này của vua Gia Long, người dân nơi đây đã đặt tên giếng là giếng Vua hay giếng Gia Long.
>>>> Tham khảo thêm: Bản đồ du lịch Lý Sơn.
2. Lịch sử hình thành giếng Vua Lý Sơn
Thực tế, theo sử sách ghi chép, trong suốt quá trình trước và trong khi tại vị, vua Gia Long chưa bao giờ đến đảo Lý Sơn. Các nghiên cứu cho rằng, sở dĩ có tên gọi giếng Vua là do nhân dân huyện đảo muốn tôn thờ vua - người đứng đầu đất nước. Ngoài ra, còn bởi vì chiếc giếng cổ này chính là chiếc giếng có giá trị nhất trong số những chiếc giếng trên huyện đảo nên mới được gọi là giếng Vua.
Theo nhiều nghiên cứu về văn hóa Việt Nam, các nhà khảo cổ đã tìm thấy những dấu tích của người Chăm cổ trên giếng Vua ở Lý Sơn. Hơn nữa, vị trí của giếng Vua cũng tương đồng với những chiếc giếng của người Chăm cổ trên đảo. Vì vậy, giếng Vua được khẳng định là sản phẩm của người Chăm cổ và đã tồn tại trên 500 năm (khoảng từ thế kỷ 15).
Thành chiếc giếng cổ được xây dựng bằng đá ong, còn lòng giếng lại có kết cấu bằng đá cuội, đá phún xuất thạch và đá vôi xen kẽ trông rất đẹp mắt. Tuy được xây dựng công phu và có cấu trúc chắc chắn, nhưng lòng giếng lại có nhiều khe hở để dễ dàng tiếp nhận nước ngầm chảy vào.
Kể từ khi hình thành, giếng Vua đã trở thành nơi cung cấp nguồn nước ngọt chính, phục vụ ăn uống cho người dân huyện đảo Lý Sơn. Đặc biệt, các hàng quán trên đảo đều sử dụng nước tại chiếc giếng cổ này để nấu nướng, phục vụ thực khách địa phương và du khách ghé qua nơi đây.
Đến năm 2017, giếng Vua đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh của Quảng Ngãi, trở thành niềm tự hào của người dân huyện đảo và thu hút đông đảo du khách ghé qua chiêm ngưỡng đặc biệt là các tín đồ du lịch văn hóa.
Thành chiếc giếng cổ được xây dựng bằng đá ong, còn lòng giếng lại có kết cấu bằng đá cuội, đá phún xuất thạch và đá vôi xen kẽ trông rất đẹp mắt. Tuy được xây dựng công phu và có cấu trúc chắc chắn, nhưng lòng giếng lại có nhiều khe hở. Điều này là nhằm mục đích để giếng có thể dễ dàng tiếp nhận phần nước ngầm chảy vào.
Kể từ khi hình thành, giếng Vua đã trở thành nguồn cung cấp nước ngọt chính, phục vụ việc ăn uống cho người dân huyện đảo Lý Sơn. Các hàng quán trên đảo đều sử dụng nước tại chiếc giếng cổ này để nấu nướng, phục vụ thực khách địa phương và du khách ghé qua nơi đây.
Đến năm 2017, giếng Vua đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh của Quảng Ngãi, trở thành niềm tự hào của người dân huyện đảo và thu hút đông đảo du khách ghé qua chiêm ngưỡng, đặc biệt là các tín đồ du lịch văn hóa.
>>>> Tham khảo thêm: Các địa điểm du lịch văn hóa ở Việt Nam.
Những điểm kỳ bí, đặc biệt của giếng Vua, giếng Gia Long ở Lý Sơn
Không phải tự nhiên mà giếng Vua Lý Sơn lại được công nhận là “Di tích lịch sử cấp tỉnh”. Bên cạnh có lịch sử lâu đời cùng giá trị sử dụng to lớn đối với người dân huyện đảo, giếng Vua còn ẩn chứa nhiều điểm kỳ bí mà ít ai có thể giải mã được.
1. Giếng nước ngọt nằm bên mé biển
Một điều mà hầu như bất cứ ai khi nghe đến cũng không khỏi thắc mắc, đó là tuy nằm bên mé biển (cách biển lúc thủy triều lên cao nhất khoảng từ 5 - 7m) nhưng giếng Vua lại là giếng nước ngọt. Thông thường, với những trường hợp như vậy, nước giếng sẽ bị nhiễm mặn, tuy nhiên nước giếng Vua lại chưa bao giờ gặp trường hợp này. Không những ngọt thanh, nước của chiếc giếng cổ còn trong veo, mát lành quanh năm.
Lý giải cho điều này, những nhà khoa học nghiên cứu về hệ thống nước ngầm trên đảo Lý Sơn cho biết:
- Nước của hầu hết các giếng trên đảo Lý Sơn đều được cung cấp bởi 2 dòng nước ngầm - một là dòng nước ngọt từ lòng đảo, hai là dòng nước thấm từ biển vào nên ít nhiều đều sẽ bị nhiễm mặn. Nước của giếng Vua thì không như vậy, nó chỉ được cung cấp bởi duy nhất nguồn nước ngọt chảy ra từ lòng đảo nên đã tạo ra sự khác biệt.
- Ngoài ra, vì giếng Vua có vị trí nằm ngay dưới chân núi Hòn Vung, nên giếng còn nhận được thêm nguồn nước ngọt là nước mưa từ trên núi chảy xuống.
2. Giếng nước ngọt chưa bao giờ cạn
Huyện đảo Lý Sơn mang trong mình đặc điểm khí hậu đặc trưng của miền Trung. Đảo có 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa nắng.
Vào mùa nắng nóng, trời ít mưa, người dân huyện đảo thường phải đối mặt với tình trạng khô hạn, thiếu nước. Các giếng nước trên huyện đảo lúc này hầu như đều trở nên khô cạn. Dù vậy, nước ở giếng Vua vẫn luôn đong đầy, chưa bao giờ cạn. Đây cũng là một trong những điều bí ẩn mà dân gian chưa ai có thể đưa ra lời giải thỏa đáng.
Theo các nhà khoa học, bởi vị trí của giếng Vua Lý Sơn nằm ngay dưới chân núi Hòn Vung nên dù cho mùa khô hạn kéo đến, chiếc giếng cổ này vẫn được cung cấp nước bởi nguồn nước mưa đã thấm vào núi trước đó. Hơn nữa, giếng Vua nhận nước từ dòng nước ngầm chính của lòng đảo, không chịu ảnh hưởng bởi dòng nước từ biển ngấm vào. Điều này giúp giếng luôn duy trì được mực nước đầy ắp, phục vụ nhu cầu sinh hoạt cho muôn dân trên đảo
Có thể thấy, giếng Vua Lý Sơn có ý nghĩa rất lớn đối với đời sống thường nhật của người dân huyện đảo. Đây cũng là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa, lịch sử độc đáo của dân tộc Việt. Trải qua hàng trăm năm, đi qua nhiều biến động nhưng giếng Vua vẫn tồn tại ở đó, được coi như một chứng nhân lịch sử.
Qua bài viết này, Vi vu Lý Sơn đã chia sẻ đến bạn những thông tin thú vị về giếng Vua - chiếc giếng cổ huyền thoại “sống mãi” với người dân huyện đảo Lý Sơn. Hy vọng những thông tin này đã giúp bạn bổ sung thêm được một địa điểm thú vị trong danh sách những địa điểm du lịch Lý Sơn nhất định phải ghé đến.